Türkiye’nin gündemin THODEX vurgunu ile düşen dijital para ve kazanç sistemleri ile ilgili merak edilen soruların ardı arkası kesilmiyor. Dijital ve bilişim sektör hukuku ile ilgili yaptığım çalışmalarım ile tecrübelerim bundan böyle Ekosektör Gazetesi aracılığı ile sizlerle buluşturacağım.
Gündemi ve kazanımları vuran “Thodex”, eski adıyla “Koineks”, 2017 yılının Eylül ayında ticaret siciline tescil edilmiş bir şirket. İştigal alanı kripto para borsasıdır. Kripto para furyasının oluşması ile bu gelir yöntemi sokaktaki insanın gündemine düştü. Uzun zamandır yakından takip ettiğim kripto para özellikle hukuki alt yapısı olmadığı için takip ettiğim bir sektör. Thodex ile birlikte gündeme oturan “Vebitcoin” sitesinin kurulumu da Thodex’ten birkaç gün sonraya yani 28 Eylül 2017 tarihine tekabül eder. Bahse konu dönemde buna benzer kripto para borsa siteleri bolca kurulmuş olup bazıları hala işlerliğini sürdürmektedir.
Bugün Ekosektör Gazetesi’nde ilk yazım olması nedeniyle sizlere öncelikle kripto para borsalarının sistemini açıklamak istiyorum. Aslında kripto para hakkında ciddi bir giriş yapmadan bu anlatımda belli ölçüde havada kalacaktır ancak okuyucuların bu kısma hakim olduklarını umut ediyorum. Kripto paraları edinmenin temelde üç yolu vardır. Bunlardan ikisi olağan yol, biri ise olağanüstü yoldur. Olağan yollar madencilik ve satın alma, olağanüstü yol ise airdrop denen yoldur. Airdrop; bazı kripto para sistemlerinde mevcut olan kripto para üreticisinin dağıttığı kripto paradır. Madencilik ise; bilgisayarın gücünü kullanarak kurucunun tespit ettiği kurallar çerçevesinde bir işi gerçekleştirerek karşılığında ilgili kripto parayı kazanma yoludur. Bu edinme yolları konumuz dışında kaldığından daha ayrıntılı bir açıklamaya ileriki yazılarımda değineceğim. Konumuz içinde kalan kripto para edinme yolu ise, satın almaya konu olandır. Bu da aslında iki şekilde gerçekleşir. Birincisi, kripto paranın para işlevini görerek bir mal veya hizmetin satın alınmasında kullanılarak mal veya hizmeti devreden tarafından edinilmesidir. İkincisi ise, yazımızın konusunu oluşturan ve kripto para borsalarının oluşmasını sağlayan kaydi para (yani günümüzde kullanılan Türk Lirası, Dolar ve Euro gibi para birimleridir) karşılığı kripto paraların satın alınmasıdır.
Kripto paraların hızlı bir şekilde değer kazandığı ve halkın gündemine düştüğü yukarıda belirttiğim dönemde kripto para borsalarına da çok yoğun ilgi duyulmaya başladı. Aslında diğer bazı mali işlemlerdeki komisyonlarla karşılaştırıldığında genelde binde 1 ile binde 5 arasında değişen komisyonlarla işlem yapma imkânı insanları, özellikle borsayla uğraşıp konuya ilgili olanları, bu alana teşvik etti denebilir. İlgili dönemde takip ettiğim kripto para borsalarından birinin günlük Bitcoin (BTC) hacmi ortalama Bin BTC kadar olup ilgili dönemde BTC değerinin de yaklaşık 50 bin Türk Lirası civarı olduğu göz önünde bulundurulduğunda, kripto para borsaları da bu işten ciddi karlar sağlamaktaydı. Güzel giden bu sistemde esas problemli unsur aslında özelde BTC genelde kripto paraların mantığına aykırı olan güven sistemiydi. Bugün piyasalarda yaşanan mağduriyetlerin ana nedeni, güven duyulmayan bir kazanım ile aşırı ve hayatın olağan akışına aykırı bir kazanma hırsıydı diyebiliriz.
Her ne kadar Thodex sitesinden yapılan açıklamada sahibinin geri döneceğine ve zararların giderileceğine ilişkin bir açıklama yapılmış olsa da, bunun bir oyalama taktiği olduğunu düşünmekte fayda var. Özellikle toplam zarar miktarının çok yüksek, şirkete ilişkin varlıkların ise; düşük olduğu göz önünde bulundurulmalıdır. Bu şekli ile zararı tahsil amacı varsa bir an önce eyleme geçerek icra takibi yoluyla işin peşine düşmek gerekmektedir. MASAK’ın el koyduğu miktarla beraber, şirketin cüzi miktar mal varlığı ile öncelikli olarak zararın karşılanması için bir an öne harekete geçilmelidir.
Bu şekli ile dijital mağduriyet ve Thodex sürecine ilişkin tüm merak ettiklerinizi bundan sonra ki yazılarımda detaylı olarak takip edebilirsiniz.