Ekosektör Gazetesi'nin yeni sayısında sizlerle köşe yazılarım ile buluşmanın heyecanı içerisindeyim. Bursa'dan ulusala yayılan ve birçok konsolosluk ile yabancı ticari ateşeliğe de ulaşan Ekosektör Gazetesi'nde yayınlanacak ilk yazımda, kadın ve ekonomi üzerinden bir değerlendirme yapmak istedim. Elbette yazdıklarım koskoca bir evrende, ufak bir su damlasından öte değil...
Türkiye’de kadının ekonomideki yerini verilerle sergileyecek olursak; 2002 yılında ülkemizde istihdam edilen (+15 yaş) 6 milyon 122 bin kadın bulunurken, 2020 itibari ile bu rakamın 8 milyon 306 bin’e çıktığını görmekteyiz. Buradaki artış tam olarak 2 milyon 184 bin olup, oransal olarak bakıldığında yaklaşık yüzde 35,7’ye tekabul etmektedir. Sonuç itibari ile kadınların işgücüne katılma oranı 2020 yılı verilerine göre yüzde 30,9’a yükselmiştir. Bununla birlikte kadın istihdamının artırılması amacıyla yürütülen çalışmalar neticesinde 2002 yılı ile kıyaslandığında yüzde 72,5'lik kayıtdışı çalışan kadın oranının, 2020 yılı itibari ile yüzde 37,1’e gerilemiş olduğu görülmektedir. Son olarak 2021 yılı Şubat ayında ise; kayıtdışı çalışan kadın oranı yüzde 33,1 olarak tespit edilmiştir.
Eğitim durumlarına göre kadın iş gücü rakamları incelendiğinde ise; eğitim düzeyi arttıkça iş gücüne katılım oranlarının da arttığı görülmektedir. 2020 yılı itibari ile eğitim düzeyine göre en yüksek iş gücüne katılma oranı yüzde 65,6 ile Yükseköğretim mezunu kadınlara aittir. Kadın istihdamının iş'teki durumuna göre dağılımına bakıldığında ise; 2002 yılında yüzde 5,1 olan işveren oranı, 2020 yılı itibari ile yüzde 12,2’ye yükselmiştir. Aynı dönem için kendi hesabına çalışanların oranı ise yüzde 14,9’dan yüzde 17,1’e çıkmıştır.
Kadın girişimciliği; küreselleşme sonucu artan rekabet ortamında oluşacak yeni ekonomi fırsatları nedeniyle, büyümenin önemli bir bileşeni olarak kabul görmektedir 11'nci Kalkınma Planının 2019 / 2023 kadın bölümünde kendi hesabına çalışanlar içindeki kadın oranının yüzde 20’ye, işveren olarak çalışanlar içindeki kadın oranının yüzde 10’a yükseltilmesi hedefine yer verilmiştir.
TÜİK verilerini incelediğimizde, 2020 yılı için ülkemizde toplam işveren ve kendi hesabına çalışanlar yani girişimciler içindeki kadın oranının yüzde 16,1 olduğu tespit edilmiştir. İstihdam da yer alan kadınlar içindeki işveren ve kendi hesabına çalışan oranı ise 2020 itibari ile yüzde 10,8’dir. Türkiye’nin sosyal ve ekonomik gelişmesine katkıda bulunmak için ekonomik değer yaratan kadın girişimci sayısını arttırmak, var olan kadın girişimcileri güçlendirmek, onları dünya ile bütünleştirmek amacıyla kamu ve özel sektör ile sivil toplum kuruluşlarınca gerçekleştirilecek çalışmalar oldukça önemlidir. Kadının ekonomik konumunun güçlenmesine yönelik çalışmaları Ulusal politika belgelerinde yer alan düzenlemeler ile birlikte incelediğimizde son 20 yıl içerisinde gerçekleştirilen hizmetlerin, yüzyıl içerisinde gerçekleştirilen oranlara nispeten büyüklüğü daha net bir biçimde ortaya çıkacaktır. Uzun vadeli bir perspektifle, ülkemizin kalkınma vizyonunu ortaya koyarak milletimizin temel değerlerini ve beklentilerini karşılamak, ülkemizin uluslararası konumunu yükseltmek ve halkımızın refahını artırmak için temel yol haritası olan 11'nci Kalkınma Planının 2019 / 2023 kadın bölümünde kadınlara yönelik her türlü ayrımcılığı önlemek, kadınların toplumsal hayatın tüm alanlarında hak, fırsat ve imkanlardan eşit biçimde yararlanmalarını ve güçlenmelerini sağlamak temel amaç olarak belirlenmiştir. Bölümün sayısal hedefleri incelendiğinde, kadınların ekonomik hayattaki konumlarının güçlendirilmesine yönelik hedeflerin 2023 yılı sonuna kadar yakalanması mümkün görülmektedir. Bu hedeflerin kalkınma planında; kadın işgücüne katılım oranının yüzde 38.5’e, Kadın istihdam oranının yüzde 34’e, kendi hesabına çalışanlar içindeki kadın oranının yüzde 20’ye, işveren olarak çalışanlar içindeki kadın oranının yüzde 10’a yükseltilmesi olarak yer aldığı görülmektedir.
Kadın ve ekonomi merkezli çalıştırılan tüm dinamikler ile konulan hedeflere dair atılan adımların başta Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan önderliğinde, Sayın Aile Bakanımız Derya Yanık hanımefendinin başkanlığında, Kadın Statüsü Genel Müdürlüğü eli ile yürütüldüğünü unutmamaız gerekiyor. Tamamlanan projeler ve devam eden projeler ile birlikte Türkiye'nin her anlamda kadın ve ekonomi fırsatlarına güç katan öncü ülkeler arasında yer alacağını herşeyden önce bir kadın olarak gururla ifade etmek isterim.